Birleşmiş Milletler (BM), Yemen ve Etiyopya’daki kaçakçı çeteler aracılığıyla Afrika Boynuzu’ndan (Somali, Cibuti, Eritre, Etiyopya) gelen göçmenlerin maruz kaldıkları ihlalleri ortaya çıkardı. Çocuklar da dahil olmak üzere göçmenlerin, Yemen kıyılarına ulaştıktan sonra Husilerin kontrolündeki bölgelere oradan da meşru hükümet kontrolündeki bölgelere zorla gönderildikleri tüm geçiş noktalarında cinsel istismara uğradıkları belirtildi.
Savaşa rağmen, çoğu Etiyopya vatandaşı olmak üzere on binlerce göçmene ev sahipliği yapan Yemen’e her ay yaklaşık 5 bin göçmen geliyor. BM verilerine göre, yılın başından bu yana ülkeye 42 bin göçmen geldi.
Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) Yer Değiştirme İzleme Matrisi’ne göre Temmuz-Eylül ayları arasında, Yemen kıyılarına 15 bin 700’den fazla göçmen geldi ve böylece bu yıl gelen toplam göçmen sayısı 42 bini aştı.
IOM, Yemen’e gelen on binlerce göçmenin çoğunun Etiyopya ve Somali’den olduğunu ve birçoğunun kaçırma, işkence, gözaltı ve istismar gibi ciddi tehlikelerle yüzleştiğini belirtti.
IOM, ‘yardım almak için Aden ve Maarib’deki göçmen müdahale noktalarına sığınan göçmen sayısındaki artışa’ dikkat çekti. Bunun, göçmenlerin ülkenin her yerinde her zaman karşı karşıya kaldıkları zorlu duruma’ işaret ettiğini belirtti.
Güçlü kaçakçılık ağları
IOM’nin raporu, ülkeden geçen ana göç yollarının hala kaçakçıların ve acımasız insan tacirlerinin kontrolü altında olduğunu belirtti.
Şarku’l Avsat’ın IOM raporundan aktardığı ifadelere göre “Bu durum, Koruma Takip raporlarında giderek daha fazla görülüyor. Zira kaçakçılar, göçmenlerin hassas durumlarını istismar eden güçlü ağlar kuruyor. Göçmenler, gasp, zorla çalıştırma ve tecavüzün yanı sıra insanlık dışı koşullarda hapsedilme gibi diğer istismarlara da maruz kalıyor” ifadelerine yer verdi. Rapora göre, Marib gibi transit geçiş bölgelerinde, kaçakçıların inkar edilemez bir varlığı bulunuyor. Kaçakçıların Marib içinde ve dışında, kuzey Yemen’e kadar olan hareketleri kontrol altında tuttuğu biliniyor.
Ayrıca Ras el-Ara (Lahic bölgesi) gibi göç noktalarına yakın bölgelerde de bulunuyorlar.
Göçmenler, Yemen kıyılarına vardıklarında genel olarak fiziksel istismar ve hapsedilme ihbarında bulunuyorlar. Göçmenlerden kazanç elde etmek amacıyla, yolculuklarına devam etmeleri için serbest bırakılmadan önce şantaj yapılıyor. Kaçakçılar, göçmenlerin güvenli bir şekilde serbest bırakılmaları için para göndermelerini sağlamak amacıyla ülkelerindeki akrabalarına istismar edildiklerini gösteren görüntüler gönderiliyor.
Kaçakçılar arasında anlaşmazlık
Raporda, kaçakçıların Yemen kıyılarından kuzey sınırına kadar tüm geçiş noktalarında, çocuklar da dahil olmak üzere göçmenlere yönelik istismarda bulunduğuna yönelik ihbarların olduğu belirtildi.
Raporda ilk kez, Yemenli ve Etiyopyalı kaçakçılar arasındaki güç mücadelesinden söz edildi. Kaçakçıların, göçmenlerin hareketlerini kontrol etmek üzere birbirlerine karşı şiddete başvurduklarını ve bunun da mevcut durumu daha da kötüleştirdiği belirtildi.
Bu istismarlar yaygın olmakla birlikte, göçmenlerin sadece Yemen’den geçişleri sırasında değil, dönüşlerini beklerken de yaşanıyor. Rapor, göçmenlerin tehlikeli bir yolculuk olarak tekne ile eve dönmek için beklerken, genelde süresiz olarak çalışmaya zorlandıklarını, insani koşullara sahip olmayan barınaklarda tutulduklarını ve yiyecek, su ve diğer temel ihtiyaçlarından yoksun bırakıldıklarını bildirdi.
130 kadına tecavüz
IOM, kadınların ve kızların cinsel istismara maruz kaldığını ve kaçakçılar ve insan tacirleri için değerli bir ‘mal’ olarak görüldüklerini aktardı. İnsani yardım konusundaki aktif tarafların ‘bu ihlallere erişmenin giderek zorlaştığını’ belirtti.
IOM bu durumun birkaç örneğini tespit ettiğini belirterek, kaçakçıların göçmen kadınların yardım alabilecekleri yerlere erişimine engel olmaya başladığını ve kadınları çok sayıda hizmetin düşük bir oranda ya da hiç olmadığı bölgelere naklettiğini ortaya çıkardı. Kaçakçıların böylece, kadınları bu istismarlara müdahalede bulunan aktörlere ‘kaybetme’ riski olmaksızın kontrol altına aldığını belirtti.
Bunun yanı sıra, raporda ele alınan son 3 aylık süreç ile ilgili olarak, insani yardım ortakları “130’dan fazla göçmen kadın, kaçakçılar tarafından kamplardan kaçırıldı, cinsel tacize, tecavüze ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin diğer biçimlerine maruz kaldı” ifadelerini kullandı. Raporda, bu olaylardan kurtulan kişilerin yaşadıkları psikolojik ve fiziksel travma ile ilgili olarak, sınırlı erişim ve sınır kaynaklar nedeniyle yardım alamadıkları belirtildi.
IOM, sınır bölgelerindeki durumu, göçmenlere yönelik ihlallerin bildirilmeye devam edilmesi sebebiyle ‘riskli’ olarak değerlendirdi. Diğer yandan, göçmenlerin Husi milislerinin kontrolü altındaki bölgelerden meşru hükümetin kontrolü altındaki bölgelere zorla nakledildikleri de bildirilmeye devam ediyor.