Suriye'de bir vatandaşın yanına kimlik belgesi almadan evinden çıkması nadir görülen bir durumken, genç yetişkinlerin düzenli orduya katılım tarihlerinin kaydedildiği "askerlik hizmeti" adı verilen bir defter tutması gerekiyor.
Maalesef, bazıları bu belgelerini kaybedebilir veya yanında taşımayı unutabilir.
Böyle bir durumda eve dönmek tehlikelerle dolu olacaktır, çünkü bu belgeler, güvenlik ve askeri kontrol noktaları tarafından kimlik doğrulama ve denetleme amacıyla kullanılıyor.
Sabit ve gezici kontrol noktaları
Suriye'de ana yollar üzerine yerleştirilmiş veya şehirlerin içine dağıtılmış birçok kontrol noktası var.
Suriyeliler "fiş" kelimesini iyi bilirler, bu kelime onlarda korku yaratır, çünkü askerliğe çağrılma anlamına gelir.
Genç erkekler, yedek askerlik hizmeti veya celp sebebiyle yakalanma korkusuyla kontrol noktalarından geçmekten, hatta aynı şehrin mahallelerinden bile geçmekten kaçınırlar.
Birkaç yıl önce, Suriye güvenlik güçleri şehirler içindeki kontrol noktalarını kaldırdı ve yerlerini "gezici kontrol noktaları" olarak adlandırılan, belirsiz zamanlarda ve yerlerde ortaya çıkan ve ihlalleri denetleme amacı güden kontrol noktalarıyla sınırladı.
Bununla birlikte, genel ve özellikle uluslararası yollardaki kontrol noktaları mevcut kaldı, sayıları azaltılsa da bugüne kadar görevlerini sürdürdüler.
Bu kontrol noktalarının kaldırılması kararının nedeni bilinmediği halde halkın memnuniyetini ve onayını kazandı.
Suriye'de yaşananları gözlemleyenler, kaldırma kararının, özellikle bu kontrol noktalarının faaliyet göstermeye devam ettiği ana yollarda zorluklar yaşamaları ve zaman kaybetmeleri nedeniyle vatandaşların üzerindeki yükün azaltılmasına bağladı.
Ancak ön bilgiler, bunları kaldırmak ile işlevini yerine getirebilmesi için şehirlerin kenar mahallelerindeki son derece hassas yerlere taşımak arasında bir fark olduğu yönünde.
Bu arada gözlemciler, ekonomide, ticaret alışverişinde bir iyileşme ve Suriye illeri arasında mal ve ürünlerin akışı ve hareketinde bir kolaylık bekliyor.
Ekonomi ve bankacılık uzmanı Amir Şehda, konuya ilişkin şu analizi yaptı:
Kontrol noktalarının kaldırılması fiyatlarda yüzde 50'lik bir düşüşe yol açabilir, ancak buna ek olarak, 1130 numaralı kararın, ithal malları gümrükleme işlemlerinin ve ibraz edilecek faturalara ilişkin mekanizmanın iptal edilmesi gerekiyor. Kararın uygulanması halinde, fiyatlardaki artışı maliyetlerin yüksekliğine ve kontrol noktalarının varlığına bağlayan tüccar ve sanayicilerin, ürünlerinin fiyatlarının yüksek olması yönündeki bahaneleri ortadan kalkacak.
Son karar, özellikle hükümet yanlısı kesimler olmak üzere Suriye halkı arasında memnuniyetle karşılandı.
Ancak, karar resmi platformlarda yayınlanmadı, yerel el-Vatan gazetesinin baş editörü Vadah Abd Rabbo tarafından duyuruldu.
Suriye'deki askeri yönetim, Tartus ile Lazkiye arasındaki uluslararası karayolu üzerinde vatandaşların hareketini rahatlatmak ve malların taşınmasını kolaylaştırmak amacıyla iller arasındaki güvenlik noktalarını daha önce kaldırmıştı.
Yerel kaynaklar, bu tür kontrol noktalarının ardışık kararlarla kaldırıldığını belirtiyor. Geçen yıl Halep'ten güneydeki Şam'a kadar birçok kontrol noktası kaldırıldı.
Geçen haziran ayının sonunda Humus ile Şam arasındaki uluslararası yoldaki Hasya kontrol noktası kaldırıldı, bu da mal taşıma işlemini kolaylaştırdı. Suriyeliler kararın uygulanması durumunda benzer bir etki bekliyorlar.
Bilhassa bu hassas dönemde askeri kontrol noktalarının kaldırılması, ülkenin Süveyde'deki halk hareketinin ardından Suriyelileri rahatlatma taleplerine bir yanıt olarak geldi.
Bu hareket, hükümet kararları sonucunda petrol türevlerinden yakıt, ev ve endüstriyel ısınma yağı ve gaz fiyatlarının yükseltilmesi amacıyla alınan kararların ardından ortaya çıktı.
Bu, desteklerin temel tüketim, gıda ve petrol ürünlerinden kaldırılması amacı taşıyor.
Suriye, 2011'deki halk hareketinin patlak vermesinin ardından kontrol noktalarıyla tanıştı.
Ülkenin kontrol bölgeleri, Rusya ve İran destekli hükümet güçleri veya Suriye Demokratik Güçleri tarafından doğuda ve İdlib'deki Heyet Tahrir el-Şam'ın (eski adıyla El Nusra) nüfuz bölgelerinde bölünmüş durumdadır ve her biri kendi güvenlik kontrol noktalarına sahip.
Vatandaşlar, devlet kontrolündeki şehirler ile grupların ve milislerin hâkim olduğu bölgeler arasında seyahat ederken zorluk yaşıyor.
