Komisyon, AK Parti Ankara Milletvekili Fuat Oktay başkanlığında toplandı.
Gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunan Oktay, Suriye'de dengelerin yeniden şekillendiğini ve bu kritik aşamada Suriye'nin toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin korunmasının elzem olduğunu söyledi.
Oktay, yeni yönetimin kapsayıcı olması, tüm kesimlerin can, mal ve hayat güvenliğini sağlaması, kötü muameleye yer vermemesi ve Suriye dışında yaşayan mülteci ve sığınmacıların ülkelerine güvenli şekilde geri dönebilmelerine imkan tanıyacak ortamı oluşturmasının önemine dikkati çekti.
Suriye'nin komşuları için tehdit olmaktan çıkması, başta DEAŞ ve PKK olmak üzere terör örgütlerinin yerleştiği ve yeşerdiği bir alan oluşturmamasının büyük önem taşıdığını vurgulayan Oktay, "Bunların gerçekleşebilmesi için öncelikle Suriye'de yaraların hızla sarılması, siyasi istikrarın güçlendirilmesi ve ülkenin hızlı bir şekilde yeniden imarı ve ekonomik canlanmanın sağlanması gerekmektedir." dedi.
Daha sonra gündemde yer alan uluslararası anlaşmaların onaylanmasının uygun bulunmasına dair kanun tekliflerinin görüşmelerine geçildi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayşe Berris Ekinci ve bazı bakanlık bürokratları, kanun teklifleriyle ilgili Komisyonu bilgilendirdi.
Komisyonda "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Tunus Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi"ne ilişkin madde komisyon gündeminden çıkartıldı, Dışişleri Bakanlığı tarafından Suriye'de yaşanan gelişmeler konusunda Komisyona bilgilendirme yapılması kararlaştırıldı.
Uluslararası anlaşmaların onaylanmasının uygun bulunmasına dair 11 kanun teklifi kabul edildi.
Komisyonda kabul edilen kanun teklifleri şöyle:
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Tayland Krallığı Hükümeti Arasında Hükümlülerin Nakli Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı ile Irak Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı Arasında Askeri Eğitim İş Birliği Mutabakat Muhtırasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu Arasında İstanbul'da Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu Küresel Ofisi Kurulmasına Dair Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna İlişkin Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Doğal Gaz Alanına İlişkin İş Birliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşlarına Konsolosluk Yardımı Sunulması Hakkında Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Uluslararası Denizcilik Örgütü Sözleşmesinde Yapılan Değişikliklerin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gabon Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Pan-Avrupa-Akdeniz Tercihli Menşe Kurallarına Dair Bölgesel Konvansiyon Ortak Komitesinin 1/2023 Sayılı Kararının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Hükümeti Arasında Kalkınma İş Birliği Anlaşmasının Notalarla Birlikte Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Küba Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığı ile Vergiden Kaçınmaya Engel Olma Anlaşması ve Eki Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığı ile Vergiden Kaçınmaya Engel Olma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
Görüşmelerden
Dışişleri Bakan Yardımcısı Berris Ekinci, Irak'ın son dönemde PKK'nın kendileri ve bölge için teşkil ettiği gerçek tehdidi daha iyi kavramaya başladığını belirterek, Irak'ın PKK'yı yasaklı örgüt ilan ettiğini ve PKK'yı resmen terör örgütü olarak tanıması yönündeki beklentilerinin baki olduğunu söyledi.
Komisyon üyesi CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı'nın Irak "PKK'yı yasaklı örgüt ilan etti ve ne yaptı? Bu yönde nasıl bir adım attı Irak'taki hükümet?" sorusuna Ekinci, "PKK iltisaklı bazı STK'ler ve sözde siyasi partiler hakkında kapatma kararı alındı Irak hükümetince." yanıtını verdi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Dış İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Ercan Kılınçkıran, Türk gazını Avrupa'ya ihraç eder konumda olduklarını ve Sakarya Gaz Sahası'nda üretilen gaz ile Türkiye'nin ihtiyacının yüzde 20-25 gibi bir oranının karşılanabileceğini söyledi.
Ekinci, Türkiye ile Türkmenistan ile yapılacak müzakereler neticesinde Türkmen gazının Türkiye'ye erişiminin son derece önemli olduğuna dikkati çekerek, "Hazar üzerinden bu gazın Türkiye'ye getirilmesi; ama ilk aşamada esasen İran üzerinden de çalışılıyor, her iki opsiyon da gündemimizde." dedi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Suriye'de rejimin düşmesiyle geçici iktidarın zaman içerisinde seçimlere hazırlanmak için yol haritasını ortaya koymasını beklediklerini söyledi.
Suriye'de beklenen süreçlerin öncesinde güvenlik ortamının tesis edilmesi gerektiğine dikkati çeken Yılmaz, şunları kaydetti:
"Şu anda böyle bir sürecin yaklaşık 3-4 yıl alacağını öngörmek, açıkçası gerçekçi bir yaklaşım olur diye düşünüyoruz. Bu süreçte öncelikle bu geçici hükümetin meşruiyeti için bir ulusal diyalog konferansı hazırlıklarının olduğunu biliyoruz. Şu anda ülke geçiş döneminin yarattığı bir mutluluk duygusundan dolayı aslında istikrarlıymış gibi görünüyor ama şu anda polis düzeninin veya jandarma düzeninin olmadığı, kamu düzeninin hala ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldığını söylemek mümkün. Bu konuda yeni yönetim polis alım çağrısında bulundu.
Bir diğer sorun, düzenli ordu meselesi. Ülkede birçok silahlı grup var ve bunlar tek bir yönetim altında değil. Dün Savunma Bakanlığından yapılan bir çağrıyla bütün bu grupların tek bir düzenli ordu altında birleşeceği, milli bir Suriye ordusunun oluşacağı, bunun da bütün ülkenin hem sınırlarını korumak hem de ülkede farklı alanlarda güvenliği tesis etmek için önemli olacağını bekliyoruz. Bir önceki rejimin giderken bankalar üzerinde 25 milyar dolarlık bir borç bıraktığını ya da akıbeti belirsiz, 25 milyar dolarlık bir para olduğunu biliyoruz. O yüzden de ülke şu anda iflas noktasında."
Güvenlik kaygıları yeni Suriye yönetimine aktarılıyor
Suriye'de çok yoğun bir ziyaret trafiğinin devam ettiğini söyleyen Yılmaz, "Temel kaygılar yeni yönetime aktarılıyor. ABD ve Batılı ülkelerin tabii ki kaygıları var. Onların kaygıları bizimkiyle bazı alanlarda ortak, özellikle terörle mücadele konusunda, DEAŞ'la mücadele konusunda ancak bazı konularda ayrıştığımız noktalar var. Yani bu konular mümkün olduğu kadar yönetilmeye çalışılıyor. Rusya'nın tabii ki orada Lazkiye ve Tartus'taki üslerini koruma gayretleri devam ediyor. İran'ın kendi çıkarlarını korumak için çabaları farklı alanlarda devam ediyor diyebiliriz." diye konuştu.
Yılmaz, Suriye'deki gelişmeler sonrası DEAŞ'ın yeniden canlanmasının engellenmesi, YPG-PKK'nın DEAŞ'la mücadele kozunun elinden alınması, kampların güvenliği için yeni yönetime yardımcı olma, yeni yönetim ve Irak'la işbirliği halinde kampları yönetme gibi opsiyonlar olduğunu söyledi.
Sürecin nasıl yönetileceği ile ilgili sürekli istişare halinde olduklarını söyleyen Yılmaz, şunları kaydetti:
"Suriye'de bu iktidar değişikliğinden sonra paradigmatik dönüşüm gerçekleşti aslında. Türkiye'nin ve Suriye'nin sorunlara bakışı, meseleleri algılama çerçevemiz aslında değişti. Terör örgütünün şu anda Suriye topraklarının belli bir bölgesini yönetiyor olması, öncelikli olarak merkezi Suriye'deki hükümetin öncelikli sorunu. Onların da genel tavrı, bu kaynakların merkezi yönetime devredilmesi, bunların Suriye'nin imarı için kullanılması ve önümüzdeki dönemde de bunun üzerinden üretilecek kaynakla ülkenin yeniden imarı. Bu konuda Suriye'ye gerekli desteği vermeye ülke olarak hazırız, uluslararası alanda diplomasisinde önemli yer doldurduğumuzu söyleyebilirim.
Harap olmuş bir ülke var, o hidrokarbon kaynaklarının tamamı diriltilse bile ülkenin yeniden ayağa kalkması yıllar alacak. Yeniden dirilişin, ülkenin yeniden kendisine gelmesinin önemli bir paydaşı olmak için elimizden geleni yapacağız. Bu konuda da uluslararası alanda gerekli diplomatik adımları atıyoruz. Terörle mücadelenin öneminden bahsediyoruz.
Yaklaşımımız, Suriye'nin üçte 1'ini yöneten PKK unsurlarının Suriye'yi öncelikli olarak terk etmesi, Kandil kadrolarının artık burada yer bulamaması, SDG unsurlarının silah bırakması, Kürtlerin Suriye'de eşit, onurlu bir vatandaş olarak siyaset hakkının korunması ve ülkenin diğer vatandaşları hangi haklara sahipse bütün bu haklara sahip olarak merkezi yönetimde siyasi temsilinin sağlanması ve bu konuda da Türkiye'nin gerekli desteği vermesidir. Gerek Suriye hükümetiyle gerek de Suriye konusunda ilgisi olan, bu konuda çıkarı olan bütün ülkelerle çok açık ve net bir şekilde konuşuyoruz."
Yılmaz'ın sunumu sırasında toplantının kapalı olarak devam edilmesine karar verildi.
